Hoe is 't?

Bijna 1 op de 3 vlamingen geven aan niet goed in hun vel te zitten,
ze hebben bvb last van stress of voelen zich depressief.

Militairen moeten op elkaar kunnen rekenen in de moeilijkste operationele omstandigheden. Maar waarom ook niet tijdens het dagdagelijkse leven? Er zijn voor elkaar, ook in moeilijke omstandigheden verbeterd de cohesie en de groepsgeest. Wees dus ook aanwezig wanneer u merkt dat uw collega het moeilijk heeft of een moeilijke periode doorgaat. 

Om klaar te staan voor uw collega's moet je rekening houden met onderstaande 4 regels:

Beoordelen van de situatie.

Iedereen zendt signalen uit. Deze signalen geven weer hoe iemand denkt, zich voelt en gedraagt ten opzichte van zichzelf en van anderen.

Als je vaststelt dat een persoon anders denkt, zich anders gedraagt, voelt, ... tegenover zichzelf en anderen dan gewoonlijk, spreek hem/haar daar gerust over aan. 

Want niemand kan gedachten lezen ... en actief luisteren tijdens een goed gesprek kan zeer behulpzaam zijn.

Ook mannen staan vaak voor mentale uitdagingen zoals stresserende levensgebeurtenissen of psychische problemen. Het stereotype beeld dat je als man 'sterk moet zijn' helpt mannen niet vooruit. Ook mannen hebben baat bij een betere bespreekbaarheid van stress en psychische problemen en behoefte aan een meer ondersteunende omgeving. (zie: https://www.komuitjekop.be/)

Stress is een normale automatische respons. Het geeft weer hoe wij fysiek en psychisch reageren op uitdagingen of bedreigingen. Het heeft een impact op de spierspanning, hormonen, doorbloeding, ademhaling, ... . Door stress voelt je je sterker, sneller en alerter en je prestaties verbeteren. Als er te veel, te snel terugkerende stressoren zijn of als ze te lang aanhouden kan het gebeuren dat we de eigen stressreacties niet onder controle krijgen.

Ingrijpende veranderingen, opstapeling van kleine stressoren en langdurige spanning kunnen leiden tot aanhoudende stress en spanningsklachten.
Deze klachten kunnen dan opnieuw resulteren in psychische problemen zoals burn-out, depressie, angsten, verslaving, ...

De signalen die iemand uitzend kunnen ook verschillen volgens het mentaal probleem die iemand heeft: Burn-out, Depressie, Agressie, Angststoornis, Paniekaanval, Schokkende gebeurtenis, Rouw, Verslaving, Eetstoornis, Psychose, Zelfmoordgedachten, ... .

De verschillende klachten die iemand ondervindt zijn ook zeer verschillend. Enkele voorbeelden van een zeer uitgebreide waaier aan klachten zijn: neerslachtigheid, gevoel dat je niets meer aankunt, onrustig slapen of moeilijk in slaap vallen, lusteloosheid, piekeren, moeite met helder denken, herbeleven van een aangrijpende gebeurtenis of moeite om ze van u af te zetten, nergens geen plezier meer in hebben, geen uitweg zien uit je situatie, angst- of paniekaanvallen, angst voor iets waar je helemaal niet bang voor hoeft te zijn, beven in gezelschap, het vermijden van bepaalde plaatsen, pijnlijke spieren, nek- en schouderklachten, overmatig zweten, hoofpijn, misselijkheid, benauwdheid, pijn in de borst, ... .

Bijstaan en ondersteunen.

Zoals reeds aangehaald, neem de eerste stap en ga een gesprek aan met uw collega. Voorzie hiervoor de nodige tijd en ruimte. Wees kalm en nodig hem/haar uit om zijn/haar verhaal te doen. Neem hiervoor een open houding aan en benoem wat je ziet en uit je bezorgdheid. Geef aan dat je wil helpen. Stel vooral open vragen tijdens het gesprek.

Luister, wees geduldig en onderbreek zijn verhaal niet. Stiltes kunnen helpen om de gedachten te ordenen. Probeer vanuit diens standpunt zijn/haar probleem te begrijpen. Vat hiervoor samen en toets af of je het goed begrijpt. Wees empathisch, toon je medeleven. 

Reik geen oplossingen aan maar ga samen opzoek naar oplossingen. Zoek deeloplossingen en andere steun en hulp. Blij contact houden. 

Begeleiden naar professionele en andere hulp.

Alle hulp is welkom. Bespreek met uw collega over waar hij nog terecht kan met zijn probleem. Laagdrempelige hulp is dikwijls gemakkelijker aanvaardbaar., zoals familie, vrienden, ... . Maar ook een huisarts (vertrouwenspersoon, kent lokaal netwerk, kan langdurig opvolgen) of een gekende hulpverlener (vb psycholoog uit de omgeving) die vertrouwd wordt door uw collega kunnen nuttig zijn. Een zeer laagdrempelig en anoniem gesprek kan ook gevoerd worden bij verschillende hulporganisaties, zoals Tele-Onthaal (bel 106 of chat), de zelfmoordlijn (bel 1813), de Druglijn, Geweld, ... . Voor dringende hulp contacteer je best 112, spoed, politie, antigifcentrum, ... . Een overzicht van hulpverleners vindt u op het tabblad "Ik zoek hulp!".

De kans is groter dat hulp van professionelen nodig is als:

• je veel signalen vaststelt.
• de signalen plots optreden
• de signalen erg uitgesproken zijn
• bij langdurig aanwezige of vaak terugkerende signalen

Moedig uw collega aan om de stap te zetten naar professionele hulp als de klachten het dagelijks functioneren hinderen of als ze gedurende lange periode aanwezig blijven. Hoe langer de klachten aanhouden zonder behandeling, hoe ernstiger ze kunnen worden en hoe moeilijker het herstel verloopt. 

Wat kan professionele hulp doen? 

De professionele hulpverlener zal luisteren, zal informatie geven over psychische problemen en hulpmogelijkheden. Hij kan tevens de mogelijke oorzaken identificeren en eventueel een diagnose stellen. Hij kan u helpen voor het opvangen van crisissituaties en helpen omgaan met moeilijke situaties, gedachten en gevoelens alsook u leren omgaan met psychische kwetsbaarheid. Daarnaast kan hij ook medicatie bieden om ernstige symptomen te verlichten. 

Bewaken van je eigen grenzen en voor jezelf zorgen.

Hulp bieden kan zeer vermoeiend en belastend zijn. Het kan bij u heel wat gevoelens uitlokken van machteloosheid, verdriet, frustratie, alsook gevoelens van voldoening, opluchting, ... . Hulp bieden kan je tegen je eigen grenzen duwen. 

Voorkom dat je over je grenzen gaat door alert te zijn op de eigen signalen, tijdig afstand te nemen en uw grenzen te stellen, zelf steun te zoeken en goed voor uzelf te zorgen.

Ook jij kan terecht bij uw naasten, bij Tele-Onthaal, je huisarts, ... om je eigen ervaringen en indrukken te ventileren. 

Vorming Eerste Hulp Bij Psychische problemen (EHBP)

Iedereen kan vaardigheden leren om anderen bij te staan en te helpen bij psychische problemen. Je hoeft geen specialist te zijn om eerste hulp te kunnen bieden bij psychische aandoeningen. Soms is die eerste hulp zelfs voldoende om te voorkomen dat milde problemen ernstig worden. Ook jij kan leren om iemand anders op weg te zetten naar professionele hulp. 

Wil je meer te weten komen over hoe je eerste hulp bij psychische problemen kan toepassen, volg dan de opleiding "Eerste hulp bij psychische problemen (EHPB)" bij het Rode Kruis. (gratis vorming van 4 maal 3 uur)
Wil je weten of EHPB iets voor u is, dan kan je ook de online initiatie volgen. (Inschrijving via dezelfde link)

Verschillende afgevaardigden van ACV Defensie hebben deze cursus gevolgd. U kan ze op de werkvloer erkennen aan hun sweater. Spreek ze gerust aan. 

Hoe is 't? ...
     ... Het kan beter!

Iedereen heeft wel al eens een mindere dag. 

Maar ben je regelmatig somber of neerslachtig, heb je minder plezier in het leven, eet je minder of juist meer, heb je last van slapeloosheid, ben je vermoeid, heb je last van concentratieproblemen of denk je aan zelfdoding, dan is het nuttig daar met iemand over te praten, of professionele hulp in te roepen.

video: "Leven met de Zwarte Hond die Depressie heet" (Wereld gezondheidsorganisatie)

Video: "Wat is een depressie?"

Video: "Dit is een depressie" - Getuigenissen

Iedereen zit weleens een dag niet goed in zijn vel. Maar als je depressief bent, gaat dit niet vanzelf over. Je voelt je leeg en hebt nergens energie meer voor. Rick, Janneke en Tasha maakten het mee. 'Ik denk dat niet iedereen een goed beeld heeft van wat een depressie is.'

Eén persoon op vier krijgt te maken met psychische problemen.

Te Gek!? wil het taboe doorbreken en geestelijke gezondheid bespreekbaar maken in Vlaanderen.

Meer informatie vindt u op de website van Te Gek!? 

Op de website van Te Gek vindt u ook een overzicht van psychische problemen

Video: Te Gek!? maakt van het hoofd een zaak: buddywerking

Buddywerking brengt een vrijwilliger (de ‘buddy’) in contact met een persoon met een psychische kwetsbaarheid (de ‘deelnemer’). Ze ontmoeten elkaar om op regelmatige basis leuke dingen te doen zoals gaan wandelen, samen een koffie drinken, naar de film gaan … Buddy’s zijn met andere woorden voor hun deelnemer een brug naar de buitenwereld.
Buddywerking Vlaanderen Tom De Cock sprak met een buddy en een deelnemer. 

Mentaal welbevinden

^{Meer info over mentaal welbevinden vindt u terug op de website van het Vlaams instituut Gezond Leven: https://www.gezondleven.be/themas/mentaal-welbevinden/mentaal-welbevinden}

Je mentaal welbevinden wordt deels bepaald door hoe goed je je voelt en de positieve emoties die je ervaart, zoals positief en optimistisch zijn, zelfvertrouwen hebben en je goed in je vel voelen. Mensen worden gelukkig als ze dingen kunnen doen die ze graag doen, waar ze energie van krijgen en gepassioneerd door zijn. Mensen hebben ook nood aan anderen. Goede relaties bepalen mee hoe we ons voelen en hoe gelukkig we zijn. Het gevoel hebben dat je leven zin heeft doet enorm deugd en heeft een grote impact op het mentaal welbevinden. Maar ook activiteiten die jij belangrijk vindt, waar je voldoening uit haalt en waar je trots kan op zijn verhogen je mentaal welbevinden.

Mentaal welbevinden is dus de mate waarin je je goed in je vel voelt,
de mate waarin je je gelukkig voelt.

De Zelfdeterminatietheorie (ZDT)

Vorig jaar, op maandag 5 december 2022, organiseerde ACV Defensie een studiedag met als thema: “Defensie als attractieve werkgever – Rekrutering en retentie”. We stelden ons toen de vragen: “Wat zijn de drijfveren waarom jongeren kiezen voor Defensie? En wat zijn de belangrijkste redenen waarom militairen blijven bij Defensie? Alsook, Welke maatregelen zou Defensie moeten nemen om attractief te zijn. Hoe blijven militairen gemotiveerde en tevreden werknemers?”

Prof. Dr. Anja Van den Broeck van de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de KU Leuven kwam dit toe toelichten. Ze had het over “Jobtimisme als de weg naar duurzaam succes” en “Motiveren zonder controleren – aan de slag met de zelfdeterminatietheorie”

De zelfdeterminatietheorie is eigenlijk geen model rond welbevinden of geluk maar een motivatietheorie. Deze theorie omschrijft enerzijds psychologische basisbehoeften en anderzijds doeloriëntaties (Wat streven mensen na) en gedragsregulaties (Waarom doen ze dat). Volgens deze theorie zijn de psychologische basisbehoeften de motor voor persoonlijke ontwikkeling en optimaal functioneren. We kunnen dus in zekere zin deze basisbehoeften gelijkstellen aan bouwblokken van mentaal welbevinden, ofwel het abc van geluk. (autonomie, betrokkenheid en competentie)

De autonomie staat voor de mogelijkheid om zelf keuzes en beslissingen te kunnen maken. Het verwijst naar het psychologisch vrij kunnen handelen. Of je aan deze behoefte kan voldoen hangt af van je eigen eigenschappen (zelfvertrouwen om beslissingen te nemen) alsook van de eigenschappen van jouw omgeving. (laat je levenssituatie het toe om keuzes te maken).

De behoefte aan betrokkenheid of relationele verbondenheid gaat over de wens om positieve relaties op te bouwen met anderen, zich geliefd en verzorgd te voelen en zelf voor anderen te zorgen.

De behoefte aan competentie verwijst naar de wens om doeltreffend met de omgeving om te gaan. Dit gaat over vertrouwen in je eigen kunnen en dingen waarin je goed bent, het exploreren, begrijpen en beheersen van jouw omgeving.

Geestelijke gezondheidsbevordering.

^{Meer info over geestelijke gezondheidsbevordering vindt u terug op de website van het Vlaams instituut Gezond Leven: https://www.gezondleven.be/themas/mentaal-welbevinden/geestelijke-gezondheidsbevordering}

Geestelijke gezondheidsbevordering omvat alle acties en interventies die tot doel hebben de geestelijke gezondheid te behouden of te versterken. We kunnen ze opdelen in twee verschillende complementaire groepen:

• Gezondheidsbevordering met acties en interventies die zich richten op het versterken van de positieve geestelijke gezondheid.
• (Ziekte)preventie met acties en interventies die zich richten op het voorkomen dat er zich psychische problemen of stoornissen ontwikkelen. (is het behoud van een goede geestelijke gezondheid)

Het achterliggende idee van geestelijke gezondheidsbevordering laat toe dat mensen (in zekere mate) meer grip krijgen op hun eigen geestelijke gezondheid: we kijken naar wat ons sterker en gelukkiger kan maken. Hoe kan de omgeving en context mensen helpen een sterke(re) geestelijke gezondheid en een groter mentaal welbevinden te behouden en te ontwikkelen, en wat kunnen mensen zelf doen om hun geestelijke gezondheid en mentale welbevinden te behouden of te verbeteren.

Een positieve geestelijke gezondheid komt tot uiting doordat mensen zich beter in hun vel voelen, ze veel energie hebben om dingen te realiseren, ze zich vitaal voelen, ze ervaren dat ze erbij horen en dat de dingen die ze doen ook een waarde hebben. Interventies en methodieken die de positieve geestelijke gezondheid versterken, zullen dus zorgen voor een hoog mentaal welbevinden.

Inzetten op beschermende en risicofactoren

Voor het bevorderen van de positieve geestelijke gezondheid dient men de beschermende gezondheidsfactoren die bijdragen tot een ‘optimale’ geestelijke gezondheid te versterken.

Dit is zeer belangrijk want ze helpen mensen om steviger in het leven te staan en vormen een buffer tegen wat fout kan lopen.

Daarnaast dient men de impact van risicofactoren, zoals stress, die een bedreiging vormen voor de geestelijke gezondheid te reduceren.

Het doel van geestelijke gezondheidsbevordering is het mentaal welbevinden van iedereen te verhogen en iedereen te helpen zich gelukkiger te voelen. Iedereen heeft er baat bij om te werken aan hun mentaal welbevinden.. Ook mensen die zich best goed voelen in hun vel.

Zorg dragen voor je mentaal welbevinden is ook zorgen voor een gezonde levensstijl!

Tracht gezond te eten, slaap voldoende, beweeg veel, stop met roken, … zijn elementen die bijdragen tot een goede gezondheid.

Naast deze ‘klassieke leefstijl-gedragingen’ zijn er ook een aantal meer specifieke gedragingen belangrijk voor onze geestelijke gezondheid. Het Vlaams Instituut Gezond Leven ontwikkelde hiervoor de geluksdriehoek.

^{Je vindt de toelichting bij de geluksdriehoek terug op site van het Vlaams Instituut Gezond Leven: https://www.gezondleven.be/themas/mentaal-welbevinden/geluksdriehoek}

Je mentaal welbevinden is dynamisch: je voelt je niet ‘vanzelf’ goed in je vel of gelukkig. Door op regelmatige basis aandacht te besteden aan de drie bouwblokken van geluk, kom je al een heel eind.

Bovendien zorgt deze continue aandacht voor mentaal welbevinden ervoor dat mensen bij een tegenslag minder uit hun lood geslagen worden: ze zijn veerkrachtiger en kunnen sneller terugveren.

Wat is veerkracht?

^{Meer info over veerkracht vindt u terug op de website van het Vlaams instituut Gezond Leven: https://www.gezondleven.be/themas/mentaal-welbevinden/wat-heeft-veerkracht-te-maken-met-mentaal-welbevinden}

Ons mentaal welbevinden wordt geregeld bedreigd door interne en externe factoren. Veranderingen, stress of tegenslagen kunnen ons uit evenwicht brengen. Hoe sterk je uiteindelijk uit balans geraakt, hoe sterk je te lijden hebt onder druk, veranderingen en tegenslagen hangt af van hoe veerkrachtig je op dat moment bent.

Veerkracht heeft zowel een beschermende als een herstellende functie. Enerzijds zorgt veerkracht voor een buffer tegen stressoren en moeilijke ervaringen en anderzijds zorgt veerkracht voor het herstel van je mentaal welbevinden wanneer dit een deuk kreeg. Het zorgt dat je kan terugveren na een tegenslag.

Om het hoofd te bieden aan tegenslagen zijn er heel wat vaardigheden belangrijk om ons mentaal welbevinden te versterken. “emotie- en stressregulatie”, “flexibiliteit” en het “omgaan met tegenslagen” zijn hierbij drie zeer belangrijk vaardigheden.

Video: “wat is veerkracht?”

Video: “Waarom we veerkracht nodig hebben?” Getuigenis van Akwasi, rapper, acteur en schrijver

Veerkrachtvaardigheden kun je trainen!

Hartcoherentie

Hartcoherentie is een wetenschappelijk onderbouwde methode om zelfstandig stress te leren beheersen.

Breng jezelf terug in evenwicht.

Het oersysteem is vaak onze redding bij acuut gevaar. Het reflex- en het emotioneel brein werken samen en zorgen ervoor dat er een heel mechanisme in ons lichaam in werking treedt. Het bloed gaat grotendeels naar de spieren en levensbelangrijke organen, extra suiker gaat naar de bloedbaan, adrenaline en andere hormonen komen vrij. Dit geeft ons energie en brengt ons in een vecht-vlucht reactie. Denk maar aan de snelheid waarmee je je hand wegtrekt van heet water.

Toch is dit oersysteem ook actief als we lijden aan langdurige stress, angsten en emotionele conflicten. Er is onvoldoende psychisch en lichamelijk herstel waardoor men uitgeput geraakt. Concentratiestoornissen, hartkloppingen, hoge bloeddruk, slaapstoornissen, depressies, darmklachten, opgejaagdheid, moeheid, lage weerstand, een onbehaaglijk gevoel, prikkelbaarheid, sterk emotioneel zijn, burn-out, ... kunnen hiervan de gevolgen zijn.

Ons zenuwstelsel is uit balans.

Er is geen evenwicht tussen het emotioneel brein en het verstand. Vandaar dat we ons moeilijker kunnen concentreren en emotioneel reageren. We bevinden ons in een neerwaartse spiraal.

Dit proces is omkeerbaar als we ons psychisch en lichamelijk kunnen herstellen. Dit kan door de beoefening van hartcoherentie.

Wat is hartcoherentie?

Het hart geeft meer signalen naar het brein dan omgekeerd. Daarenboven kan men met een eenvoudige oefening het hartritme in die mate beïnvloeden dat het hart zich niet meer in een vecht-vlucht reactie bevindt, maar in een veilige modus. Op dat moment geeft het hart signalen naar onze hersenen dat alles veilig is en brengt het hart evenwicht in ons brein en zenuwstelsel!

Hartcoherentie is deze bijzondere toestand waarin het hart zich in een veilige modus bevindt.

Zie video: Onze hartslag wordt bepaald door onze gedachten, emoties én onze ademhaling. Bepaalde zorgen en stress doen onze hartslag versnellen en maken dat er geen evenwicht is tussen spanning en ontspanning. Via onze ademhaling en vooral de focus erop kunnen we niet alleen ons hartritme maar ook onszelf opnieuw in evenwicht brengen.

Vraagt hartcoherentie oefenen veel tijd?

Je kan 3 maal per dag 6 minuten oefenen of 2 maal 10 minuten. Deze korte tijd geeft je een kwalitatieve herstelfase met een 6 uur durend gunstig effect op lichaam en geest.

Hoe weet ik dat mijn zenuwstelsel in balans is ..?

Hartcoherentie is gebaseerd op degelijk wetenschappelijk onderzoek. Indien men de oefening doet zoals voorgeschreven, dan zal het hart zich naar een veilige modus begeven met gunstig effect tot gevolg. Hartcoherentie is ook meetbaar met biofeedback apparatuur. Deze apparatuur is speciaal ontwikkeld voor het meten van hartcoherentie en geeft je informatie over de toestand van je zenuwstelsel. 

Wat zijn de effecten van hartcoherentie training ?

• Verbetering van concentratie en focus
• Bevordering van creatief denken
• Bevordering van rustgevoel en welbehagen
• Verhoging van de veerkracht t.o.v. stress.
• Verandering van gedrag en denken in positieve zin.
• Bloeddruk regulerend, daling van hoge bloeddruk (stress gerelateerd)
• Effect op hartritmestoornissen (stress gerelateerd)
• Verhoging van weerstand tegen ziekten.
• Beheersing van angsten (angsten t.g.v. ziekten, faalangst, trauma's, stress, ...)
• Ondersteunend effect bij regulering van bloedsuiker waarden.
• Toename van performantie.
• Regulering van het lichaamsgewicht (emo-eten) 
• ...

Hoe verloopt een hartcoherentie ?

De training wordt stelselmatig opgebouwd. Er wordt van jou verwacht actief deel te nemen aan de training. Deze deelname vraagt weinig van je dagdagelijkse tijd maar wel aandacht en discipline voor de beoefening van hartcoherentie. Daarom is coaching zo belangrijk.

Het traject bestaat minimum uit 5 sessies:

• Sessie 1 (1,5 uur) Hoe werkt het zenuwstelsel? Wat doet stress met mij? Wat is de invloed van ademhaling? Hoe kan ik "onthaasten"? 
• Sessie 2 (1 uur) Hoe kan ik mijzelf in balans brengen? Wat is hartcoherentie en de functie van het hart? Hoe kan ik thuis zelfstandig meten of het zenuwstelsel in balans is?
• Sessie 3 (1 uur) Wat is de rol van hormonen en wat is de invloed van emoties? Hoe kan ik een betere emotionele beheersing bekomen en veerkracht opbouwen?
• Sessie 4 (1 uur) Hartcoherentie in je dagdagelijkse leven: tips en tricks bij acute en toekomstige stress, conflicten, faalangst, ... . Werken aan een emotionele huishouding.
• Sessie 5 (1 uur) Hoe zit onze slaap in elkaar en welke bepalende rol speelt deze in het herstel van ons lichaam en geest. 

Tijdens elke sessie is er een tijd van ongeveer 2 weken. Afhankelijk van jouw vorderingen tijdens de trainingen kunnen extra sessies toegevoegd worden. 

Waar vindt hartcoherentie zijn toepassing?

• Complementair met geneeskundige behandelingen
• Het onderwijs, de sportwereld, ...
• "Stress" beroepen: verpleegkundigen, artsen, politie, onderwijzers, ....
• Ziekteverzuim
• Burn-out
• CVS (Chronisch Vermoeidheid Syndroom)
• Stress gerelateerde klachten
• Coaching in organisaties

Interesse?

Neem gerust contact op: 

Chris Vanbillemont (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. - GSM +32 477 26 12 78) 
Gecertificeerde Hartcoherentiecoach en -trainer Louvanie
Gecertificeerde slaapcoach I.C.Z.O.